مولانا حکیم ملا محمد فضولی معروفترین شاعر سده دهم هجری است که نه تنها در تاریخ ادبیات ترکی آذربایجان بلکه در ادبیات فارسی و عربی جایگاه والا دارد.او فرزند ملا سلیمان حلی بود. اهل علم و ادب در تراجم احوال از او به عزت یاد می کنند و به عشیره "بیات"های آذربایجان از عشایر 24 گانه اوغوزها یا ترکان غز منسوب میدارند.خود در آغاز"حدیقه السعدا"نیز خویشتن را "ترکی زبان" میداند واز زبان ترکی به عنوان زبان اصلی و مادری خود نام می برد.در منابع اسلامی"مولانا.سلطان الشعرا.شیخ الادبا.افضل الفضلا.حکیم ملا محمدبن سلیمان البیاتی البغدادی الملقب بالفضولی"نامیده شده است.وی در 900 ه. چشم به جهان گشوده و در963 ه. وفات می یابد.مزار فضولی بنا به وصیتش در کنار حرم مطهر امام حسین(ع) قرار میگیرد.در حق مزارش چنین نوشته است:
مزاریم اوزره قویمان میل اگر کویوندا جان وئرسم*قویون بیر سایه دوشسون قبریمه اول سرو قامتدن / مزار وی تا سال 1975.ه برپا بود تا اینکه دولت عراق به دلیل عملیات تعریض کوچه ها آن را به مکان دیگری منتقل کرد.آثار فضولی عبارتند از: دیوان عربی مطلع الاعتقاد فی معرفه المبدا والمعاد(علم کلام) - دیوان فارسی - هفت جام(ساقی نامه) - صحت و مرض - انیس القلب(قصیده) رند و زاهد – معمیات - فرهنگ منظوم جغتایی.آثار ترکی:قیرخ حدیث - بنگ و باده - لیلی و مجنون - صحبت الاثمار -حدیقه السعدا - شاه و گدا - جمجمه نامه - معمالار - مکتوبات(منشات) و دیوان اشعار ترکی.
اهل عشق :
قد انار العشق للعشاق منهاج الهدا
سالک راه حقیقت عشقه ائیلر اقتدا
عشقدیر اول نشئه کامل کیم آنداندیر مدام
می ده تنویر حرارت نیده تاثیر صدا
وادی وحدت حقیقتده مقام عشق دیر
کیم مشخص اولماز اول وادی ده سلطاندان گدا
ایلمز خلوت سرای سر وحدت محرمی
عاشقی معشوقدان معشوقی عاشقدن جدا
ای کی اهل عشقه سویلرسن ملامت ترکین ائت
سویله کیم ممکون مودور تغییر تقدیر خدا
عشق کلکی چکدی خط حرف وجود عاشقه
کیم اولا ثابت حق اثباتینده نفی ما عدا
ای فضولی انتهاسیز ذوق بولدون عشقدن
بویله دیر هر ایش کی حق آدیله قیلسان ابتدا
پیدا :
زهی ذاتین نهان و اول نهاندان ماسوا پیدا
بهار صنعونه امواج پیدا قعر نا پیدا
بلند و پست عالم شاهد فیض وجودوندور
دگیل بیهوده اولماق یوخ ایکن ارض و سما پیدا
کمال قدرتین اظهار حکمت قیلماغا ائتمیش
غبار تیره دن آیینه ی گیتی نما پیدا
دمادم عکس آلیر مرآت عالم قهرو لطفوندن
آنینچون گه کدورت ظاهر ائیلر گه صفا پیدا
گهی توپراغا ائیلر حکمتین بین مه لقا پنهان
گهی صنعون قیلیر توپراقدان بین مه لقا پیدا
جهان اهلینه تا اسرار علمین قالمیا مخفی
قیلیبدیر حکمتین کفار ایچینده انبیا پیدا
نشان شفقتین دیر کیم اولور اظهار حمدیچون
فضولی تیره طبعیندن کلام جانفزا پیدا
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر