بوگون بؤتون میلت لر آراسينده خالقلارا عايید اولان ادبيات، افسانه‌لر،ترانه‌لر، مثل‌لر، شعیرلر، حیكايه‌لر، بيلمه جه لر، آتالار سؤزي، متلك لر …عادت و عنعنه: دين ، مذهب، شنلیک و عزا گؤنلري و اونلارين مراسیمي، معيشته عایید: آليش وئريش، صنعت، فلاحت، ائو، البسه، قیدا …تاريخي عابيده‌لر: شاه لار و اوزگه میلتلر باره سينده دئييلن سؤزلر، كؤهنه بینالار حاققيندا تاپيلان اعتیقادلار، بشرين بابالاري، پيغمبرلر …جغرافي عقيده لر: دؤنيانين ياراديلماسي، قار، ياغيش …طیب و نجومي عقيده لر و سائیره فولكلور آديلا آدلانیر. 19نجي عصیردن ویجودا گئلن علمي تاريخ لرين ان زنگين و اهميتلي حیصصه سی مدنيت تاريخي نين اساسي میلت لرين فولكلوري اؤسته بنالانمشیدر.دؤنيادا پاریلدایان علمي، ادبي، فني اینكیشافلار و اثرلرين بير چوخو خلقلرين رسملری اساسينده دوغولمشدر. مختلف ملت لرين فولكلورينا باخاراق اونلارين مليت، نژاد، ديل و باشقا خصوصيتلرينه تانیش اولماقلا برابر اونلارين مادي و معنوي حياتلريندان دا بیلگی اله گتيرمك اولور .هر میلتين فولكلوري نه قئدر گئنیش، گؤزل اولسا او میلتين كئچيرديگي تاريخيني، لياقتیني، هوش و علميني اثبات ائدير.بو خصوصدا بوتون تانيش مستشرق لر، آسيا و آوروپا میلت لرینين فولكلوري باره سينده تحقيقاتا گيريشن عالیملر اعتراف ائديرلر كی آذربايجانين فولكلوري دنيادا اولان فولكلورلارين ان تانینمیش لاريندان و ان گوزل لريندن بيري سي دیر.
بو ئولكه ده ياشايان خلق اوزون زامانلاردان بري هر بير تاريخي حادیثه اؤچون، هر بير یئنی دين اوچون، هر بير گؤردوغو، ائشيتديگي، حیس ائتديگي منظره، سؤز فیكر اؤچون بير عقيده و فولكلور ايجاد ائتمشدیر.آذربايجانين میلي داستانلاريندا خالقين پهلوانليق و جوانمردليق روحو گورؤنور. بو داستانلاردا عاشقیلرين پريشانحالي، چئكديكلري محنت لر، توكدؤكلري قان ياشلار معشوقلارين گوزه‌ل ليگني و عينی حالدا وفالي و مهریبان اولماقلاري تصوور ائديلمیشدیر.بو داستانلاردا اولان قهرمانلار ايسترسه اوغلان يا قئز، شاه يا گدا، ايسترسه ده عالیم يا عامي اولور اولسون آنجاق هر بيري اوز يئرينده آذربايجان خالقئ نين نؤماينده‌لري اولورلار. ترانه و شعیرلرده آذربايجانين گوزلليك لري:چمنلر، داغلاردان آخان سولار، باهارين گؤل چيچكي، باشي قارلي داغلار، ميوه‌لي باغلارين دورومو منعكس اولوبدور.
مثل لر و آتالار سوزلري آذربايجانين آق ساچلي، دؤنيا گورمؤش، قوجامان، تجربه‌لي بابالارینين صاف قلبلريندن و پاك روحلاريندان سرچشمه آلاراق درين معنالارا و حقيقت لره شامل دیلر .بو داستانلارين، حیكايه‌لرين، ترانه لرين چاشني سي «عشق» دیر. قهرمانلار بويوك حادیثه‌لره، مانع لره توش اولاراق هئچ واخت اؤميدلريني كئسمه يب اؤره‌كلرينده اولان آتشين عشقين اودنو سؤندورمه يبلر و اؤز آرزولارينا چاتماغا چالئشيبلار. بورادا ياشايان نسیل‌لر چوخ قديم عصیر‌لردن بري اؤز مخصوص عادت و عنعنه لريني اؤزه چیخاردان جور به جور دينلر و مذهبلر، مختلف میلت لرين تسلطينه قارشي بو زامانلارا قئدر قوروموشدولار.آشاغيدا آذربايجان فولكلوری نين الده اولان نمونه لريندن بیر حیصصه سيني نظر سالیریق.
